Volle melkproducten bevatten 3 à 4% vet en in halfvolle melkproducten zit 1,5 à 1,8% vet. Magere melkproducten bevatten minder dan 0,5% vet. Deze vetgehaltes zijn wettelijk vastgelegd in het Warenwetbesluit Zuivel. Voor de meeste vitamines en mineralen maakt het vetgehalte overigens niet uit: volle, halfvolle en magere melkproducten leveren vrijwel dezelfde hoeveelheden.

Is zuivel gezond? Ja, want melk en melkproducten leveren veel belangrijke voedingsstoffen als calcium, kalium, vitamine A, B2 en B12 en relatief weinig energie. Daardoor hebben ze een hoge ‘nutriëntendichtheid’. Omdat zuivel relatief veel vet bevat, staan alleen halfvolle en magere melk en yoghurt en 20+ en 30+ kaas in de Schijf van Vijf. Het Voedingscentrum adviseert voor volwassenen 2 à 3 glazen melk(producten) per dag en 40 gram kaas.

Ook de Gezondheidsraad stelt dat zuivel past in een gezond voedingspatroon. Zij concluderen dat de dagelijkse consumptie van zuivel kan helpen om bepaalde chronische ziektes te voorkomen. Zo is er krachtig bewijs dat de consumptie van 400 gram zuivel per dag gepaard gaat met een 15% lager risico op darmkanker. Consumptie van 200 gram melk per dag verlaagt dit risico met 10%. Ook voor yoghurt zijn gunstige effecten op de gezondheid gevonden: 60 gram per dag gaat gepaard met een 15% lager risico op diabetes type 2. De Gezondheidsraad presenteerde in november 2015 de nieuwe Richtlijnen goede voeding. In de Richtlijnen goede voeding wordt een consumptie van enkele porties zuivel per dag geadviseerd, waaronder melk of yoghurt.

Wie geen melk of melkproducten eet, moet z’n best doen om van bepaalde voedingsstoffen, zoals calcium en vitamine B12, voldoende binnen te krijgen. De voedingsstoffen in melk zitten ook in andere productgroepen zoals fruit, groenten, bonen, vlees, noten, granen en eieren. Daarom is goed en gevarieerd eten nog belangrijker. Het is in veel gevallen raadzaam om samen met een diëtist te bekijken welk voedingspatroon voldoende voedingsstoffen levert om zuivel te vervangen.

Mensen met een lactose-intolerantie verdragen geen melk of moeten daarmee oppassen. Zij hoeven zuivel echter niet per se te mijden. Zure melkproducten, zoals karnemelk, yoghurt en kwark, bevatten minder lactose dan gewone melk en worden door veel mensen wel goed verdragen. Nederlandse harde kaas bevat zeer weinig tot geen lactose. Er zijn ook steeds meer lactosevrije zuivelproducten zoals melk en yoghurt verkrijgbaar.

Het Voedingscentrum vindt dat je melk niet 1 op 1 kunt vervangen door een ander product. Zuivel bevat belangrijke voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft en een dagelijkse portie melk of yoghurt verkleint het risico op darmkanker. Plantaardige eiwitdranken leveren niet de gezondheidswinst die zuivelproducten geven. Als er voldoende calcium en vitamine B12 aan is toegevoegd, leveren ze wel voedingstoffen die je mist als je geen zuivel gebruikt.