Een verhoogde bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het is goed mogelijk om dit aan te pakken met bloeddrukverlagende voeding. Een van de best onderzochte voeding diëten voor bloeddrukverlaging is het DASH-dieet. Hierin is een belangrijke rol voor zuivel weggelegd.

Wat is hypertensie?

Bij volwassenen is sprake van hypertensie bij (1):

• Een bovendruk (systolische bloeddruk) van 140 mmHg of hoger, en/of;
• Een onderdruk (diastolische bloeddruk) van 90 mmHg of hoger, en/of;
• Het gebruik van bloeddrukverlagende medicatie.

Voor mensen met diabetes mellitus geldt een streefwaarde van 130 mmHg. Voor 80-plussers is de streefwaarde van de bloeddruk 150-160 mmHg. (1)

Prevalentie en oorzaken

Gemiddeld heeft 1 op de 3 Nederlanders tussen 30 en 70 jaar hypertensie. Bij mannen (37,4%) komt hypertensie vaker voor dan bij vrouwen (26,2%). (2)

Het risico op hypertensie wordt deels bepaald door de leefstijl, maar ook genetische factoren, medicatie en ziekte (zoals een nierfunctiestoornis) kunnen de bloeddruk verhogen. Belangrijke leefstijlfactoren zijn:

• Stress;
• Overgewicht;
• Weinig lichaamsbeweging;
• Te hoge zoutinname;
• Ongezonde voeding (zoals te weinig groenten, fruit, vezels en magere zuivelproducten en een hoge inname van alcoholische dranken)

Gevolgen hypertensie

Hypertensie heeft aanzienlijke gevolgen voor de gezondheid. De voortdurende druk op de vaten kan schade aanrichten aan de organen. Zo kunnen de zeer fijne haarvaten in bijvoorbeeld de nieren en ogen beschadigd raken door hypertensie. Ook kan schade ontstaan aan de hartspier, slagaders en hersenen. Een verhoogde bloeddruk is verantwoordelijk voor 20 tot 30% van de totale sterfte aan beroerte, coronaire hartziekten en hartfalen. (3) De kans op een hart- en vaatziekte, met name beroerte, neemt exponentieel toe bij toenemende bloeddruk. (4) Een verhoogde bloeddruk hangt ook samen met het risico op een aantal andere aandoeningen zoals verminderd cognitief functioneren en psychische stoornissen zoals dementie. (5)

Belang van bloeddrukverlaging

Een bloeddrukverlaging betekent een directe daling van het risico op hart- en vaatziekten:

• Een systolische bloeddrukverlaging van 20 mmHg op 40-49-jarige leeftijd verlaagt de kans op sterfte aan een beroerte met 64%;
• Een systolische bloeddrukverlaging van 20 mmHg op 80-89 jarige leeftijd verlaagt de kans op sterfte aan een beroerte met 33%;
• Een diastolische bloeddrukverlaging van 10 mmHg levert in beide gevallen een vergelijkbaar resultaat. (4)

Bloeddrukverlagende voeding

De consumptie van melk(producten) – en in het bijzonder magere zuivel – kan bijdragen aan het verlagen van de bloeddruk en de preventie van hypertensie. Dat blijkt uit observationele en klinische studies. Zo laat een recente meta-analyse van 5 cohortstudies zien dat de consumptie van zuivelproducten gepaard gaat met 13% minder kans op hypertensie. (6) En een DASH-voeding, met een speciale rol voor magere zuivel, groenten en fruit, is doeltreffend om de bloeddruk te verlagen. Melk(producten) bevatten verschillende nutriënten en andere bioactieve bestanddelen die mogelijk betrokken zijn bij de gunstige effect op de bloeddruk, zoals calcium, kalium, fosfor en bioactieve peptiden.

Referenties

1. NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement (2012)
2. Nationaal Kompas Volksgezondheid
3. Polder J et al (2002) Kosten van ziekten in Nederland. De zorgeuro ontrafeld. Themarapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002. RIVM-rapport nr. 270751005
4. Lewington S et al (2002) Age-specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: a meta-analysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies. Lancet 360:1903-1913
5. Starr J (1999) Blood pressure en cognitive decline in the elderly. Curr Opin Nephrol Hypertens8(3):347-51
6. Ralston J et al (2006) Independent contribution of dairy products and calcium intake to blood pressure variations at a population level. J Hypertens 24:671-681