Vanaf ongeveer het vijftigste levensjaar neemt de botdichtheid af. Bij vrouwen gaat dit proces meestal sneller dan bij mannen. Een gezonde leefstijl met voldoende beweging en een gezond voedingspatroon, hebben een positief effect op de botgezondheid. Dit is daarom extra belangrijk voor senioren.

Vrouwen zijn extra gevoelig

Vanaf ongeveer 50 jaar vindt meer botafbraak plaats dan botopbouw. Hierdoor neemt de botdichtheid af. Dit proces verloopt bij vrouwen sneller dan bij mannen door daling van de oestrogeenspiegels na de overgang. (1, 2, 3, 4) Ook mannen krijgen op oudere leeftijd last van botontkalking, maar over het algemeen later en geleidelijker. Bij vrouwen van 80 jaar is de oorspronkelijke piekbotmassa afgenomen met gemiddeld 40-45%, bij mannen is de afname gemiddeld 30%. (5)

(Bron: International Osteoporosis Foundation  2013)

Na de piekbotopbouw is het belangrijk om botontkalking zoveel mogelijk tegen te gaan. Het proces van botontkalking kan heel langzaam gaan en zelfs stilstaan. Botontkalking leidt zeker niet altijd tot osteoporose. De snelheid van het proces hangt af van diverse risicofactoren en van het voedingspatroon.

Risicofactoren die de aanmaak en afbraak van bot beïnvloeden: (6)

• Erfelijke aanleg;
• Klein en tengere gestalte;
• Laag lichaamsgewicht;
• Vrouwelijk geslacht;
• Hogere leeftijd;
• Langdurig verlaagde bloedspiegels van geslachtshormonen;
• Gebrek aan lichaamsbeweging;
• Langdurige bedrust;
• Voedingstekorten;
• Onvoldoende blootstelling aan zonlicht;
• Veel roken;
• Hoge alcoholconsumptie;
• Bepaalde (hormonale) ziekten die de calcium-  en botstofwisseling beïnvloeden zoals afwijkingen aan de schildklier;
• Vervroegde overgang.

Verhoogd risico osteoporose bij calciumgebrek

Een gebrek aan calcium, al dan niet in combinatie met een gebrek aan vitamine D verhoogt de kans op osteoporose. Vooral kinderen, ouderen en allochtonen hebben vaker een vitamine D-tekort. Onder andere als gevolg van verminderde blootstelling aan zonlicht. Voor de preventie van osteoporose zijn voldoende lichaamsbeweging, stoppen met roken en gezonde voeding belangrijk. (6)

Referenties

1. International Osteoporosis Foundation (2001) Invest in your bones. How diet, life style and genetics affect bone development in young people
2. Rizzoli R et al (2010) Maximizing bone mineral mass gain during growth for the prevention of fractures in the adolescents and the elderly. Bone 46: 294-305
3. International Osteoporosis Foundation (2013) Bone care for the postmenopausal woman
4. Golden N et al (2014) Optimizing Bone Health in Children and Adolescents. American Academic of Pediatrics doi:10.1542/peds.2014-2173
5. Boek Mahan & Escott-Stump (2004) Food, Nutrition, & Diet Therapy, Philadelphia: Elsevier
6. Nationaal Kompas Volksgezondheid