Een plantaardig voedingspatroon vergroot de kans op tekorten aan ijzer, calcium, vitamine B12, D en zink. Vooral kinderen, ouderen en zwangere vrouwen lopen risico op tekorten als ze dierlijke producten laten staan. Dat is de mening van prof. dr. ir. Sander Kersten, hoogleraar voeding, metabolisme en genomics aan Wageningen University & Research. Kersten sprak hierover op het VoedingNL-congres op 14 maart in Utrecht.

Tekst: Angela Severs

Het advies van de Gezondheidsraad om minder dierlijke en meer plantaardige voedingsmiddelen te gebruiken kan volgens Kersten gevolgen hebben voor de voorziening met vitamines en mineralen. Kersten: ‘Dierlijke producten, vooral vlees en zuivel, zijn belangrijke bronnen van micronutriënten. Zo is vlees niet alleen een goede bron van het goed opneembare heemijzer, maar ook van zink, selenium en vitamine B12. Zuivel levert niet alleen calcium, maar ook vitamine A, B1, B2, B12, zink en selenium.’

IJzer en calcium grootste problemen

De grootste zorg bij het mijden van vlees is volgens Kersten de voorziening met ijzer. Kersten: ‘IJzer wordt slecht opgenomen uit plantaardige voedingsmiddelen. Zo laat een Pools onderzoek zien dat veganisten weliswaar een hogere inname van ijzer kunnen hebben, maar toch een lagere ijzerstatus in het lichaam.’ Volgens Kersten kunnen supplementen met ijzer of het toevoegen van ijzer aan voedingsmiddelen uitkomst bieden. Zo wordt ijzer vaak aan vleesvervangers toegevoegd om tekorten te voorkomen. Bij het mijden van zuivel is calcium het grootste aandachtspunt. Kersten: ‘Daarom wordt aan plantaardige zuivelvervangers vaak calcium toegevoegd. Verder zit calcium ook in bijvoorbeeld groene bladgroente en peulvruchten.’

Aandachtspunten voor veganisten

Naast ijzer en calcium zijn er nog meer aandachtspunten, zeker voor veganisten die helemaal geen dierlijke producten eten. Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten en voor veganisten adviseert de Gezondheidsraad daarom vitamine B12 supplementen. Verder is het laten staan van vis en eieren volgens Kersten nadelig voor de inname van vitamine D. Supplementen en verrijkte voeding zoals margarine en halvarine kunnen dan uitkomst bieden. Tenslotte is zink een aandachtspunt. Plantaardige bronnen van zink zijn peulvruchten, noten en volkoren graanproducten. Volgens Kersten is het een goed idee om zink aan vleesvervangers toe te voegen, iets dat momenteel slechts op beperkte schaal gebeurt.

Risico’s voor jonge kinderen, ouderen en zwangere vrouwen

Bij de huidige trend om meer plantaardig te eten, is het volgens Kersten belangrijk om nutriëntrijke plantaardige voedingsmiddelen te kiezen ter vervanging van dierlijke producten. Denk aan peulvruchten, noten, volkoren graanproducten en groene bladgroenten. Verder kunnen supplementen en verrijkte voedingsmiddelen uitkomst bieden. Kersten maakt zich vooral zorgen om kwetsbare groepen als jonge kinderen, ouderen en zwangere vrouwen: ‘Om dan voldoende micronutriënten binnen te krijgen met een vegetarische of veganistische voeding, is veel kennis van zaken nodig.’