Als moeder van jonge kinderen kom ik, zoals zoveel ouders, wel eens op sites terecht speciaal voor jonge ouders. Met blogs over van-alles-en-nog-wat, inclusief voeding. Soms hele goede blogs, maar helaas soms ook blogs waarbij ik als voedingskundige al gauw stoom uit mijn oren voel komen.

Ouders in vertwijfeling

Zo las ik laatst een blog waarin beweerd werd dat je je kind vooral geen banaan mocht geven bij het ontbijt.¹ De reden: een banaan bestaat uit 25% suiker en zou gaan gisten in je maag – waardoor je metabolisme wordt verstoord. En om de goede stoffen uit een banaan tot je te krijgen, zou je het ‘zuur’ van de banaan moeten neutraliseren met bij voorkeur zoiets als rauwe amandelen, kokosboter, hennep en kaneel. Onzin natuurlijk, zo is gisten in de maag al onmogelijk vanwege het zoutzuur en bijbehorende lage pH in de maag; de meeste micro-organismen zoals gist overleven dat niet. Dit is weer zo’n bericht dat ouders in vertwijfeling achterlaat. Vooral als ze een kind hebben dat al niet zo goed ontbijt, en banaan nou nét iets is wat er wel goed in gaat. Vertel ouders liever wat juist wél een goed ontbijtje is.

De wetenschap over ontbijten

Maar weten we eigenlijk wat een goed ontbijtje is, vanuit de voedingswetenschap? Helaas…. eigenlijk weten we dat helemaal niet zo goed. Er is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat ontbijten de schoolprestaties verbetert, laat staan dat we weten wélk ontbijt dan het beste zou zijn.^2,3 Ook als het gaat om het risico op overgewicht en obesitas, is de literatuur niet eenduidig. Bij volwassenen zien we een verband tussen overgewicht en niet-ontbijten, maar dit lijkt geen oorzakelijk verband te zijn.⁴ Mogelijk vertonen ontbijters in het algemeen wel gezonder gedrag en zijn ze daarom slanker dan niet-ontbijters, en niet omdat ze per se ontbijten. In een recente review is het verband tussen ontbijten en overgewicht specifiek voor kinderen en adolescenten uitgezocht.⁵ Maar helaas, ook hier was de conclusie: er is een verband, maar we weten niet of die oorzakelijk is.

Zuivel en fruit: een prima start

Op het moment dat de wetenschap geen duidelijk antwoord geeft, vertrouw ik maar gewoon op mijn gezonde boerenverstand. Een kind dat ontbijt, heeft in ieder geval alvast wat gezonde voedingsstoffen binnen – uit de Voedselconsumptiepeiling blijkt namelijk dat de meeste kinderen met een ontbijtje al ongeveer 20% van de dagelijkse voedingstoffen binnen krijgen.⁶ Ook zit je kind dan niet met een lege maag op school, wat waarschijnlijk toch wel afleidt van de les. Door van jongs af aan met het hele gezin te ontbijten, leer je een kind een goede gewoonte aan; al was het alleen maar om het sociale aspect. Gaat brood er ’s ochtends echt niet in, dan zijn er nog andere opties, zoals havermoutpap of muesli met yoghurt. Lukt ook dat niet? Geef dan die boterham lekker mee voor het 10-uurtje en begin de dag simpel met alleen wat zuivel zoals een (zelfgemaakte) yoghurtdrank of (karne)melk, eventueel met een stuk fruit erbij.  Een banaan bijvoorbeeld.

Manon van Eijsden is voedingskundige en epidemioloog, gespecialiseerd in onderzoek op het gebied van voeding & gezondheid bij kinderen. Samen met Michelle van Roost leidt ze Voedingsjungle. De naam is een knipoog naar hun missie: mensen – van consument tot bedrijfsleven – helpen hun weg te vinden in het oerwoud van voedingsadviezen. De praktische vertaling van de wetenschap staat bij Manon voorop. Want als moeder van 2 jonge kinderen kent ze zelf ook de uitdagingen die bij gezond (op)voeden horen.

Bronnen:

1. https://www.jmouders.nl/gezondheid/eten-en-voeding/gezond-eten/ontbijten-met-een-banaan-doe-het-niet

2. Adolphus K et al. The Effects of Breakfast and Breakfast Composition on Cognition in Children and Adolescents: A Systematic Review. Adv Nutr 2016;7(3):590S-612S. doi: 10.3945/an.115.010256.

3. Edefonti et al. The effect of breakfast composition and energy contribution on cognitive and academic performance: a systematic review. Am J Clin Nutr2014;100(2):626-56. doi: 10.3945/ajcn.114.083683

4. Levitsky DA. Next will be apple pie. Am J Clin Nutr 2014;100(2):503-4. doi: 10.3945/ajcn.114.092205

5. Blondin SA et al. Breakfast consumption and adiposity among children and adolescents: an updated review of the literature. Pediatr Obes 2016;11(5):333-48. doi: 10.1111/ijpo.12082.

6. Dutch National Food Consumption Survey – Young Children 2005/2006.RIVM-rapport 350070001. Ocké MC et al. Bilthoven: RIVM, 2008.