Begin dit jaar barstte er een discussie los over peutermelk. Peutermelk zou tekorten aan ijzer en vitamine D tegengaan bij jonge kinderen. Het is een voorbeeld van de gemakstrend die op dit moment lijkt te heersen. Van drinkontbijtjes met multivitaminen tot ‘gezonde’ koeken. De vraag is: gaan we kinderen pamperen of kiezen we voor gewoon ‘old school’ gezond eten?  

In de eerste week van januari publiceerde het American Journal of Clinical Nutrition een artikel over peutermelk als antwoord op een mogelijk tekort aan ijzer en vitamine D bij jonge kinderen.¹ Peutermelk zou tekorten bij kleine kids helpen voorkomen.² Een opvallend advies dat haaks staat op voedingsadvies uit het verleden.  Zo werd in Nederland na de Voedsel Consumptie Peiling 2005-2006 onder andere geadviseerd om jonge kinderen meer groenten, fruit, vis en vezelrijke voedingsmiddelen te laten eten. ³

Gezonde eetopvoeding

Peutermelk om ijzer- en vitamine D tekort tegen te gaan bij jonge kinderen past volgens mij niet in een gezonde eetopvoeding, maar wél in de gemakstrend van nu. Wil je geen brood? Neem dan een drinkontbijtje met toegevoegde vitaminen of eet een pakje gezonde koeken met langzame suikers. Misschien kunnen we meteen iets doen aan die saucijzenbroodjes in zo’n doorschijnend plastic doosje? Gewoon wat vitaminen, mineralen en vezels toevoegen, de vetzuursamenstelling aanpassen en klaar-is-Kees. Ideaal voor al die scholieren die deze toch al elke dag in de pauze kopen.

Peutermelk voor slechte eters

Peutermelk als oplossing voor slechte eters; ik geloof er niet in. Want wanneer is het dan wél tijd om gewoon gezond te leren eten? Bovendien wordt met zo’n advies nog minder duidelijk wat gezond eten is.  En dat laatste – wat is nou eigenlijk gezond eten? –  is misschien wel de grootste drempel voor mensen om ook echt gezond te eten. Die verwarring komt mede door de continue stroom van berichten met soms tegenstrijdige informatie over (on)gezond eten.

‘Gezonde’ koeken en sappen

Zo schrijft Martijn Katan in zijn vernieuwde boek dat sommige ‘verantwoorde’ koeken niet slecht zijn qua samenstelling en in de buurt komen van een bruine boterham met jam.⁴ Ook al is dat waar; moet je dat soort boodschappen de wereld in helpen? Koeken eten in plaats van brood? En wat als je kind die pauzekoeken met roze vulling veel lekkerder vindt, zijn die dan net zo gezond? Het is tenslotte van hetzelfde merk, het staat in hetzelfde schap, dus waarom ook niet? Het blijkt voor ouders steeds lastiger te zijn om in te schatten wat gezond is. Zo komen regelmatig de liters sap in de anamnese langs. Al dan niet biologisch, vers of gewoon heel duur. Sap wordt door ouders gezien als enorm gezond, en daar zijn ze maar lastig van af te brengen.⁵

Gewoon ‘old school’ gezond

Laten we daarom als diëtisten, gewichtsconsulenten en andere voedingsadviseurs weer eens de grote lijnen op orde brengen. In plaats van te verzanden in discussies over gezonde koeken en hoeveel klontjes suiker er in een eetlepel ketchup of twee likken pindakaas zitten. Want laten we eerlijk zijn; dat is verwaarloosbaar als je het vergelijkt met de hoeveelheid suiker in al die bekers sap en ander lekkers. Daarom hieronder de grote lijnen. Volg je die als jonge ouder, dan komt het ook wel goed met dat ijzer- en vitamine D-gehalte bij je kind.

• Eet het liefst op vaste momenten en aan tafel. Zien eten doet eten, dus zelf het goede voorbeeld geven, scheelt de helft en is ook goed voor jou.
• Ontbijt met volkoren producten, fruit en wat ongezoete zuivel. Geef tot de leeftijd van vier jaar dagelijks vitamine D. Zet het potje (op onbereikbare hoogte voor je kids) naast het brood, dan vergeet je het niet en wordt het wél een vast ritueel.
• Kies voor gezonde tussendoortjes. In de ochtend bijvoorbeeld fruit of snackgroente. Letterlijk jong geleerd oud gedaan. Want waarom zou je in de kleuterklas opeens koek gaan eten?
• Voor gewone momenten is water, thee, en ongezoete melk prima. Bewaar sap en andere zoete dranken voor meer bijzondere momentjes.
• De lunch is min of meer een herhaling van het ontbijt. Smeer met margarine/halvarine (vetzuursamenstelling en toegevoegd vitamine D) en beleg dun. Ook lekker erbij zijn wat snackgroente (=vitamine C voor ijzeropname). Bijkomend voordeel: dan hoeven die groente ook niet allemaal ‘s avonds.
• Een dagelijks snoepmomentje, liefst op een vast moment past binnen een gezonde eetopvoeding. Door het in te plannen weten kinderen waar ze aan toe zijn en dat helpt tegen jengelen.
• De warme maaltijd is vaak meer geduld hebben, voordat alles als zoete koek wordt geslikt. Hou vol, maak er geen strijd van. Blijf het aanbieden en stimuleer dat kinderen het eten in ieder geval proeven. En nee proeven is niet per se doorslikken.
• En een toetje – want dat is gewoon een vast onderdeel van de maaltijd.

Michelle van Roost is levensmiddelentechnoloog (WUR) met een brede interesse in voeding en gezondheid. Als BGN-gewichtsconsulent, gespecialiseerd in Kind & Gezin weet ze wat er speelt bij consumenten, maar heeft tegelijkertijd met haar werkervaring een brede kijk op de voedingsmiddelenindustrie. Samen met Manon van Eijsden leidt ze Voedingsjungle. De naam is een knipoog naar hun missie: mensen – van consument tot bedrijfsleven- helpen hun weg te vinden in het oerwoud van voedingsadviezen. Michelle is nieuwsgierig, ondernemend en volgt de voedingswetenschap op de voet. En met 3 jonge kinderen weet ze wat voor uitdaging het kan zijn om binnen een druk gezins- en werkleven een gezonde leefstijl na te streven.

Referenties

1. http://ajcn.nutrition.org/content/early/2017/01/04/ajcn.116.136143
2. http://www.voedingnu.nl/Nieuws/Dagelijks_peutermelk_minder_tekorten_aan_vitamine_D_en_ijzer-170116103539
3. http://www.rivm.nl/Onderwerpen/V/Voedselconsumptiepeiling/Overzicht_voedselconsumptiepeilingen/VCP_Jonge_kinderen_2005_2006
4. https://www.bol.com/nl/p/wat-is-nu-gezond/9200000072181692/?Referrer=ADVNLGOO002008N-G-39342958066-S-18283950120-9200000072181692
5. http://www.vu.nl/nl/nieuws-agenda/agenda/2017/jan-mrt/07feb_k-mantziki.aspx